Boscompensatie: als het dan toch moet, doen we het beter meteen goed

Bos kappen? Dat klinkt in tijden van klimaatbewustzijn als vloeken in de kerk. Toch maakt het nog steeds deel uit van de realiteit en daar zijn we ons van bewust. Ruimtelijke ontwikkeling of infrastructurele noden, in opdracht van de overheid of de privésector, zorgen ervoor dat bomen soms moeten wijken. En ja, dat wringt. Maar daar leggen wij ons niet bij neer. Op zo’n moment komt boscompensatie in beeld en nemen wij verantwoordelijkheid op. Want als natuurgebied verplaatsen dan tóch moet, willen wij ervoor zorgen dat het met kennis van zaken, met impact op de lange termijn en met respect voor de biodiversiteit gebeurt. Het is cruciaal om natuurcompensatie heel serieus te nemen.

Wat is boscompensatie?

Boscompensatie is in Vlaanderen een wettelijk verplichte maatregel voor wie bos 'moet' kappen in bepaalde gebieden. Het doel van die compensatie is helder. Het totale bosareaal moet minstens behouden blijven. Concreet betekent dit dat wie bos verwijdert, elders nieuw bos moet aanleggen met minstens dezelfde oppervlakte (vaak zelfs tweemaal of driemaal zo groot) en met het potentieel om op termijn minstens dezelfde ecologische waarde te ontwikkelen.

Er zijn twee manieren om aan die compensatieplicht te voldoen:

1. Compensatie in natura: zelf nieuwe bossen aanplanten op een goedgekeurde locatie.

2. Financiële compensatie: een bijdrage leveren aan het boscompensatiefonds van de Vlaamse overheid, waarmee ze zelf nieuwe bossen ontwikkelt.

Bij Forest Forward geloven we sterk in de eerste optie: compensatie in natura. Waarom? Omdat het niet alleen toelaat om controle te houden over het proces, maar ook om duurzame impact te creëren die méér is dan het wettelijke minimum.

Veel van onze klanten kiezen om te compenseren in natura, ondanks dat een financiële compensatie zou volstaan, én om daarbij meer oppervlakte te compenseren dan wettelijk nodig is.

De valkuilen van boscompensatie

Boscompensatie krijgt weleens het verwijt een vorm van greenwashing te zijn: je kapt ergens waardevol bos en plant elders 'wat boompjes' terug. Probleem opgelost.

Die kritiek is niet altijd onterecht. Ecologisch gezien is een jong, aangeplant bos niet zomaar een volwaardige vervanger van een volgroeide, rijke en biodiverse bosstructuur. De ecologische tijdschaal, bodemgesteldheid, genetische diversiteit, habitatcomplexiteit en koolstofopslagcapaciteit van een volwassen bos zijn moeilijk om snel te evenaren.

Compensatie die louter kwantitatief is (x hectare voor x hectare), zonder oog voor kwaliteit, ligging, habitat, samenhang met omliggende gebieden en beheer, zal ongetwijfeld leiden tot een verlies aan natuurwaarde. Denk aan onder andere:

• Fragmentatie van leefgebieden van dieren

• Verlies van bodemkwaliteit en microklimaat

• Verlaagde koolstofopslag

• Verminderde ecologische draagkracht voor soorten

• Grotere kwetsbaarheid voor droogte, ziektes en overheersende soorten

Wil je echt compenseren, dan moet je dat goed, dus professioneel én doordacht, aanpakken.

Hoe dan wel?

Een goed uitgevoerde boscompensatie biedt wél perspectief. Wanneer nieuwe bossen worden aangelegd op ecologisch strategische locaties, met inheemse soorten, langetermijnbeheer en verbonden met bestaande groengebieden, kunnen ze op termijn evenwaardig of zelfs waardevoller worden dan het verloren gegane bos. Forest Forward faciliteert slimme boscompensatie met overheden en ondernemers.

Van plicht naar opportuniteit

We benaderen boscompensatie dus zeker niet blindelings. Het kan bovendien een hefboom zijn binnen de maatschappelijke realiteit. Wij ondersteunen daarom compensatieprojecten die niet enkel voldoen aan de wet, maar ook meerwaarde kunnen creëren voor natuur, omgeving én opdrachtgever:

• Wij zoeken strategisch gelegen gronden met groot potentieel voor duurzame natuurontwikkeling, liefst zo dicht mogelijk bij de ontboste site.

• We zorgen voor transparante overeenkomsten en juridische zekerheid.

• We nemen de volledige administratie op ons, inclusief vergunningsaanvragen, de opmaak van het beplantingsplan alsook het boscompensatieformulier.

• We staan in voor een ecologische invulling met inheemse boomsoorten en biodiversiteit als prioriteit.

• We begeleiden het project van aanplant tot opvolging, met doortastendheid en nauwgezette zorg.

• En we helpen je (indien relevant) ook het verhaal uit te dragen, zodat je stakeholders het waarom en hoe begrijpen.

Jonge bomen liggen klaar om geplant te worden.

Waarom dit ook een positief verhaal kan zijn

Het is makkelijk om kritiek te uiten. Moeilijker is het om te zoeken naar oplossingen die mens en natuur samenbrengen. Boscompensatie dwingt ons om stil te staan bij verlies, maar ook om bewust te kiezen voor herstel. En die keuze is allesbehalve symbolisch.

• We leggen nieuwe bossen aan die biodiversiteit versterken.

• We dragen bij aan klimaatoplossingen, via koolstofopslag en waterregulatie.

• We creëren maatschappelijk draagvlak, omdat mensen zich kunnen herkennen in een tastbare ecologische investering.

• En we tonen dat ondernemen en zorg voor de natuur geen tegengestelden hoeven te zijn.

Groei met respect voor natuur

Ondernemen is vooruitgaan. Maar echte vooruitgang gebeurt met respect voor de wereld waarin we leven. Boscompensatie is geen vrijgeleide om te kappen, maar een manier om balans te bewaren. Om verantwoordelijkheid te nemen en tegelijk te bouwen aan iets nieuws. Iets dat blijft groeien – letterlijk. De enige voorwaarde is dat het oprecht correct gebeurt, vanuit een maatschappelijke insteek.

Ben je betrokken bij een project dat boscompensatie vereist? Neem contact op met Forest Forward. Wij zorgen dat je voldoet aan de regels en dat je een correcte bijdrage levert waar iedereen beter van wordt – de natuur op kop.

Contacteer ons