Bomen zijn onze beste bondgenoten in de strijd tegen klimaatverandering

Langere droogteperiodes, plotse stortregens, hete zomerdagen: ook in ons land voelen we de gevolgen van klimaatverandering steeds scherper. Gelukkig staan we er niet alleen voor. Bomen zijn krachtige bondgenoten – op voorwaarde dat we inzetten op de juiste soorten, op de juiste plek – zo stelt Elise Devaux, ingenieur en projectmanager bij Forest Forward in haar maandelijkse blog.

Meer dan CO₂-vreters

“Bomen worden vaak geprezen om hun CO₂-opslagcapaciteit, maar hun rol is veel breder”, zegt Elise. “Ze helpen ons land ook klimaatrobuuster te worden: met meer schaduw, minder wateroverlast én meer biodiversiteit.”

“Een volwassen boom slaat gemiddeld 10 tot 20 kg CO₂ per jaar op (1). Maar minstens even belangrijk is hun bijdrage aan klimaatadaptatie: het vermogen om negatieve effecten van klimaatverandering te verzachten. En daarin blinken bomen uit. Bomen zijn natuurlijke klimaatactivisten: ze vangen regenwater op, temperen hitte en brengen leven in de brouwerij.”

Verkoeling in een opwarmend Vlaanderen

“Onze regio warmt dubbel zo snel op als het wereldgemiddelde: sinds het pre-industriële tijdperk is de temperatuur hier gemiddeld met 2,4°C gestegen (2). In steden zoals Gent of Leuven is de hitte het meest opmerkelijk; ze worden in de zomer als het ware hitte-eilanden, met temperatuurverschillen tot wel 8°C tegenover het platteland.”

Figuur 1: Stedelijk hitte-eilandeffect: de temperatuur stijgt in stedelijk gebied (3)

“Die hitte in stedelijke gebieden is voornamelijk te verklaren door het gebrek aan bomen. Bomen zorgen voor verkoeling op twee manieren: ze geven schaduw én ze verdampen water via hun bladeren, een proces dat ‘evapotranspiratie’ heet. Door zonlicht op te vangen met hun bladerdak houden bomen de ondergrond uit de zon, waardoor die minder opwarmt. Tegelijkertijd nemen bomen water op uit de bodem en geven dat via kleine poriën in hun bladeren weer af aan de lucht. Dat verdampende water koelt de lucht af, net zoals je huid afkoelt als je zweet verdampt.”

“Samen zorgen die twee effecten ervoor dat het onder een boom tot wel 10°C koeler kan aanvoelen dan op een open, zonovergoten plek (4). En precies dat is ook de reden waarom we bij Forest Forward samen met bedrijven liefst van al stedelijke natuur creëren.”

Spons tegen wateroverlast

“Tegelijk met de opwarming stijgt ook de intensiteit van neerslagpieken. Het aantal dagen met zware neerslag per jaar in België vertoont een stijgende trend sinds de jaren 1950 (5). Ook bij wateroverlast zijn bomen belangrijke bondgenoten. Ze helpen om die pieken op te vangen: hun bladerdak vertraagt de regenval, hun wortels verbeteren de bodemstructuur en hun opnamecapaciteit buffert duizenden liters water.”

“Een volwassen boom kan jaarlijks tot 10.000 liter water verdampen of vasthouden”, aldus Elise Devaux. “Dat helpt niet alleen bij wateroverlast, maar ook bij het beperken van verdroging in droge zomers. Eén boom kan al een wezenlijk verschil maken. Een groep bomen verandert het spel.”

Soortenrijkdom = veerkracht

“Met andere woorden: één boom is goed, maar een divers bos is beter. Bij Forest Forward zetten we dan ook niet toevallig in op soortenrijke aanplantingen, met inheemse bomen. Want: elke boomsoort reageert anders op droogte, ziektes of stormen. Door in soorten te variëren, spreid je het risico én bouw je veerkracht in.”

“Die diversiteit is ook essentieel voor onze biodiversiteit. Zo herbergt de zomereik alleen al meer dan 300 insectensoorten (6), die op hun beurt vogels, vleermuizen en andere dieren aantrekken.” Lees zeker meer hierover in onze vorige blogpost over biodiversiteit.

Van weten naar doen

“Wat leren we hieruit? Dat bomen in onze contreien geen decor zijn, maar actieve spelers in de strijd tegen droogte, hitte én wateroverlast. En dat we meer impact maken door bewust te kiezen: de juiste soort op de juiste plek, met oog voor bodem, ligging en ecologische meerwaarde”, besluit Elise.

“Daar zetten we bij Forest Forward elke dag op in – samen met bedrijven, scholen en overheden die mee het verschil willen maken.”

Bij Forest Forward denken we graag mee over hoe jouw project niet alleen groener, maar ook klimaatslimmer kan worden. Samen planten we impact.

Contacteer ons

Bronnenlijst:

1.       BOS+. (2020, 6 oktober). Hoeveel ton CO₂ slaat een bos nu eigenlijk op? Geraadpleegd op 15 april 2025, van https://bosplus.be/nieuws/hoeveel-ton-co2-slaat-een-bos-nu-eigenlijk-op/

2.       KMI. (2023). Klimaatrapport Vlaanderen. Koninklijk Meteorologisch Instituut. https://www.kmi.be

3.       Technum. (2015). Klimaatadaptatie en kwalitatieve en kwantitatieve richtlijnen voor de ruimtelijke inrichting van gebieden. Studie uitgevoerd in opdracht van Ruimte Vlaanderen.

4.       Bowler, D. E., Buyung-Ali, L., Knight, T. M., & Pullin, A. S. (2010). Urban greening to cool towns and cities: A systematic review of the empirical evidence. Landscape and Urban Planning, 97(3), 147–155. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2010.05.006

5.       Statistiek Vlaanderen. (z.d.). Neerslagextremen. Geraadpleegd op 15 april 2025, van https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/milieu-en-natuur/neerslagextremen

Van der Meijden, R. (2005). Flora van Nederland. KNNV Uitgeverij.